หนึ่งศตวรรษแห่งความเป็นสยามมีความประทับใจและความทรงจำหลายๆสิ่ง หลายๆอย่าง ทั้งที่ปรากฎให้เห็นเป็นรูปธรรมและนามธรรม การได้ย้อนคิดถึงอดีตกาลของเราที่ผ่านมาช่วยให้เรามีความรัก และรักษ์ในวัฒนธรรมของเรา และทุกครั้งที่ย้อนคิดถึงอดีตก็มักจะเจือไปด้วยความสุขทุกผู้คน สยามเกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่จากกระบวนการ Modernization ซึ่งเกิดในช่วงทศวรรษที่ 2440 หรือในสมัยของรัชกาลที่ 5 โดยได้รับอิทธิพลการเปลี่ยนแปลงจากสังคมน้ำหรือสังคมจารีตมาเป็นสังคมบกหรือสังคมศิวิไลซ์ การพัฒนาระบบสาธารณูปโภคพื้นฐานขนาดใหญ่ ทั้งถนนหนทาง อาคารบ้านเรือนเกิดขึ้นอย่างมีรูปแบบและมีการวางผังโดยความร่วมมือของชาวต่างชาติ การพัฒนาสยามมาเป็นสังคมบกเป็นรูปธรรมชัดเจนในทศวรรษที่ 2460 หรือในสมัยรัชกาลที่ 6 โดยได้มีการตั้งโรงไฟฟ้าแห่งแรกในประเทศไทยโดยบริษัทไฟฟ้าสยามจำกัดนั่นเอง การมีโรงไฟฟ้าส่งผลให้เกิดธุรกิจและระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยมเต็มรูปแบบก็เข้ามาครอบงำประเทศของเรานับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ถัดมาในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม ได้มีความพยายามอย่างเต็มที่ในการผลักดันให้มีการเปลี่ยนรูปแบบการดำเนินชีวิตที่ยังมีรูปแบบสังคมจารีตให้เป็นสังคมศิวิไลซ์ ถึงขนาดสั่งการให้เปลี่ยนชื่อเป็นประเทศไทยในเวลาต่อมา
ศตวรรษสยาม เป็นแหล่งรวบรวมอดีตกาลในยุคหนึ่งศตวรรษที่ผ่านมา โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยุคที่มีความพยายามผลักดันให้คนไทยปรับปรุงตัวเองที่มีความคุ้นเคยกับสังคมจารีต ไปสู่สังคมศิวิไลซ์ ร่องรอยการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวปรากฎให้เห็นได้ใน 3 สัญญาลักษณ์สำคัญของศตวรรษสยามกล่าวคือ รูปแบบสังคมน้ำที่จำลองให้เห็นในบริเวณอุโมงค์มะพร้าว รูปแบบช่วงการเปลี่ยนแปลงสังคมน้ำมาเป็นสังคมบกในทศวรรษ 2460 ที่จำลองให้เห็นด้วยบ้านไทยทรงปั้นหยา และรูปแบบสังคมศิวิไลซ์ที่จำลองให้เห็นด้วยตึกฝรั่งแห่งศตวรรษสยาม
ความเป็นมาของโลโก้ “ศตวรรษสยาม”
- นาฬิกาที่มีสัญลักษณ์เลข ๑๐๐ วางซ้อนอยู่ด้านหน้าของตึกฝรั่ง หมายถึง การเดินทางย้อนกลับไปสู่ยุคศตวรรษแห่งความเป็นสยาม เมื่อ 100 ปีที่ผ่านมา
- ตึกฝรั่ง เป็นตัวแทนของการเปลี่ยนแปลงรูปแบบจากสังคมจารีตไปสู่สังคมศิวิไลซ์
- สีเขียว เป็นตัวแทนรูปแบบสังคมน้ำและยังสะท้อนถึงความเป็น Museum in the Park ของศตวรรษสยามนั่นเอง
ผู้ก่อตั้ง
ศูนย์นิทรรศการ ศตวรรษสยาม ทำงานเป็นที่ปรึกษาด้านเทคโนโลยีธรณี ได้รับปริญญาเอก (ด๊อกเตอร์ออฟเทคนิคอลไซนส์) ทางวิศวกรรมธรณี โดยส่วนตัวเขามีความสนใจต่อสิ่งของเครื่องใช้ในยุคเก่าก่อน ซึ่ง อาจเรียกได้ว่า เป็นสมบัติอันมีค่าของอดีต เพราะจะไม่มีการผลิตมันขึ้นมาสำหรับวัตถุประสงค์ในการใช้งานแบบดั้งเดิม อีกแล้ว ซึ่งสิ่งเหล่านี้ก็เหลือน้อยลงในปัจจุบัน ในขณะที่มันเป็นสิ่งสะท้อนวัฒนธรรมและความเป็นอยู่ของผู้คนรุ่นก่อนๆ ครอบครัวของผู้ก่อตั้งก็มีความสนใจในลักษณะเดียวกัน และได้ร่วมในการเดินทางไปยังพิพิธภัณฑ์ต่างๆทั้งในและต่่าง ประเทศ ของสะสมมีจำนวนเพิ่มมากขึ้นจนเต็มไปหมดทั้งที่บ้านและที่ทำงานของเขา ก่อนจะมีการสร้างสถานที่จัดเก็บ และแสดงขึ้นโดยเฉพาะในจังหวัดทางด้านตะวันตกของกรุงเทพ ซึ่งห่างออกไปประมาณ 1.5 ชั่วโมงโดยทางรถยนต์
ความโดดเด่น
ศตวรรษสยาม เน้นสะสมเฉพาะของเก่าแท้ จากชาติต่างๆ ดังนั้นสิ่งที่ให้ความสำคัญเป็นหลักก็คือ กระบวนการคัดกรองสิ่งที่จะเพิ่มเข้าในรายการสะสม
คณะที่ปรึกษาประกอบด้วย ผู้ที่มีประสบการณ์ยาวนานเป็นพิเศษและผู้ที่สะสมของ เก่าแท้อย่างมีเอกลักษณ์