เหรียญพระอุปัชฌาย์กราน วัดโคกโพธิ์ จังหวัดสระบุรี รุ่นแรก

เหรียญพระอุปัชฌาย์กราน วัดโคกโพธิ์ จังหวัดสระบุรี รุ่นแรก
โดย ดร.นภดล กรณ์ศิลป

  เหรียญดังเหรียญขลังอันดับหนึ่งของเมืองปากเพรียวหรือสระบุรีในปัจจุบัน แถมยังเป็นเหรียญหลักของประเทศไทยไปแล้ว นั่นคือเหรียญพระอุปัชฌาย์กราน แห่งวัดโคกโพธิ์ ตำบลดงตะงาว อำเภอดอนพุด จังหวัดสระบุรี รุ่นแรก ในมุมของนักสะสมพระเครื่องแล้วเหรียญนี้จัดเป็นเหรียญประเภท Very Rare Item ของวงการเลยทีเดียว นอกจากนี้เหรียญพระอุปัชฌาย์กราน รุ่นแรกนี้ยังจัดเป็นหนึ่งในสี่เหรียญอุปัชฌาย์ดังแห่งลุ่มนำ้เจ้าพระยาตอนล่าง อันประกอบไปด้วย “กรัก-กลั่น-กราน-ก๋ง” ซึ่งหมายถึง

• หลวงพ่ออุปัชฌาย์กรัก วัดอัมพวัน จังหวัดลพบุรี
• หลวงพ่ออุปัชฌาย์กลั่น วัดพระญาติการาม จังหวัดอยุธยา
• หลวงพ่ออุปัชฌาย์กราน วัดโคกโพธิ์ จังหวัดสระบุรี
• หลวงพ่ออุปัชฌาย์ก๋ง วัดเขาสมอคร จังหวัดลพบุรี

   ซึ่งเหรียญทั้งสี่อุปัชฌาย์นี้ ถือว่าเป็นเหรียญหลักของวงการพระเครื่องในปัจจุบันเช่นเดียวกัน

  กล่าวถึงประวัติของพระอุปัชฌาย์กราน แห่งวัดโคกโพธิ์นั้น ท่านเกิดเมื่อวันอาทิตย์ที่ 5 กันยายน พ.ศ.2423 ที่บ้านโคกโพธิ์ ตำบลดงตะงาว อำเภอบ้านหม้อ (ปัจจุบันเปลี่ยนเป็นอำเภอดอนพุด) จังหวัดสระบุรี ซึ่งมีอาณาบริเวณติดต่อได้ทั้งจังหวัดพระนครศรีอยุธยา และจังหวัดลพบุรี ท่านเป็นบุตรของนายกลึง ศรีอำไพ และนางถุงเงิน ศรีอำไพ เมื่ออายุครบบวชท่านได้อุปสมบท ที่อุโบสถวัดโคกโพธิ์เมื่อปี พ.ศ.2443 โดยมีบางหลักฐานบันทึกว่า พระอุปัชฌาย์ของท่าน คือ หลวงพ่อจั่น วัดบางมอญ ซึ่งในกาลต่อมาท่านก็ได้ศึกษาวิชาอาคม จากหลวงพ่อจั่น แห่งวัดบางมอญ และหลวงพ่อฟื้น แห่งวัดโรงช้าง หลวงพ่อได้ร่ำเรียนวิชาและปฎิบัติภารกิจของสงฆ์มิได้ขาด จนได้รับการแต่งตั้งเป็นเจ้าอาวาสวัดโคกโพธิ์ เมื่อปี พ.ศ.2453 นับได้ว่าท่านเป็นเจ้าอาวาสคนที่สองของวัด ถัดจากเจ้าอาวาสองค์แรก คือพระอธิการพัด ในสมัยที่ท่านเป็นเจ้าอาวาสวัดโคกโพธิ์นั้น ท่านได้สร้างความเจริญให้กับวัดอย่างมาก เช่น ได้มีการสร้างพระอุโบสถก่ออิฐถือปูนขนาดกว้าง 6 เมตร ยาว 12 เมตร จากนั้นในปี พ.ศ.2472 ทางวัดได้เปิดสอนพระปริยัติธรรมแก่พระภิกษุ สามเณร และในปีเดียวกันนั้นท่านพระอุปัชฌาย์กรานก็ได้ทำพิธียกช่อฟ้าหอสวดมนต์ โดยได้มีการสร้างเหรียญพระเครื่องขึ้นเพื่อเป็นที่ระลึกและจัดหาทุนในการครั้งนี้ด้วย โดยคณะศิษยานุศิษย์ที่ศรัทธาในองค์หลวงพ่อเป็นผู้จัดสร้างถวายให้หลวงพ่อปลุกเสก เหรียญดังกล่าวเท่าที่ผู้เขียนเคยพบเห็นในวงการมี 2 เนื้อ กล่าวคือ

• เนื้อเงิน
• และเนื้อทองแดง

   จำนวนในการสร้างเนื้อทองแดง น่าจะอยู่ในหลักร้อย เพราะจำนวนเหรียญที่หมุนเวียนในสนามพระนั้นแทบจะนับเหรียญได้เลยทีเดียว

   ส่วนเหรียญเนื้อเงินนั้นแทบจะเป็นตำนานไปแล้วครับ (ด้านหลังของเหรียญเงินจะเป็นรูปนกยูงรำแพน หรือที่มักเรียกกันว่าแววนกยูง ส่วนเหรียญทองแดงด้านหลังเป็นตัวหนังสือเขียนว่า ที่ระฤก ในการสร้างช่อฟ้าหอสวดมนต์ วัดโคกโพธิ์ พ.ศ. 2472)

   หลวงพ่อท่านได้เผยแพร่พุทธศาสนา และดำรงตนในสมณเพศมาจนตราบวันสุดท้ายของชีวิต โดยท่านอาพาธด้วยโรคชราและมรณภาพในปี พ.ศ.2494 สิริอายุได้ 72 ปี

  สำหรับเหรียญพระอุปัชฌาย์กราน วัดโคกโพธิ์ จังหวัดสระบุรี รุ่นแรกนี้ เป็นเหรียญปั้มยุคต้นโดยการแกะบล็อคเป็นศิลปแบบนูนต่ำ (Low Relief) แบบกระบอก ดังนั้นสิ่งสำคัญในการตัดสินแท้-เก๊ก็คือการดู Basic เหรียญปั้มบล็อกกระบอก กล่าวคือ ความคมชัดขององค์พระและตัวอักษรต่างๆต้องตั้งเป็นสัน ไม่ล้ม เสี้ยนต่างๆ ในเหรียญต้องคม เนื้อโลหะต้องมีความตึง ขอบของเหรียญต้องเรียบและหากมีครีบที่เกิดจากกระบวนการปั้มอัดกระบอกจะช่วยให้ดูง่ายยิ่งขึ้น อย่างไรก็ตามก่อนจะพิจารณามาถึงขั้นนี้ ต้องพิจารณาพิมพ์ทรงของบล็อกเสียก่อนนะครับ ถ้าพิมพ์ผิด ตำหนิผิดก็ไม่ต้องมาดูในขั้นตอนนี้ล่ะครับ หรือเหรียญบวมอันเกิดจากการถอดพิมพ์ก็ไม่ต้องเสียเวลาในการตรวจสอบเช่นเดียวกัน ในส่วนค่านิยมนั้นสำหรับเหรียญพระอุปัชฌาย์กราน รุ่นแรก เนื้อทองแดง ในสภาพของเหรียญรูปที่ 1 ซึ่งจัดเป็นเหรียญสวยแชมป์ มูลค่าในการสะสมปัจจุบัน (ปี พ.ศ.2563) อยู่ในหลักแสนกลางจนถึงแสนปลายครับ ส่วนเหรียญเนื้อเงินซึ่งเป็นที่ใฝ่หาของนักสะสมเหรียญคณาจารย์ทุกท่านแน่นอนค่านิยมต้องอยู่ในหลักล้านอยู่แล้วครับ

   ส่วนตัวผู้เขียนเองได้มีโอกาสได้เหรียญลองพิมพ์มาพร้อมกับรูปถ่ายยุคเดิมของหลวงพ่อ (รูปที่ 2) จึงนำมาลงให้ชมเพื่อสักการะบูชาต่อๆ กันไปเพื่อเป็นพุทธบูชาครับ