เหรียญหลวงพ่อวงศ์ วัดบ้านค่าย จังหวัดระยอง รุ่นแรก บล็อกนิยม “บ้านใข้”

เหรียญหลวงพ่อวงศ์ วัดบ้านค่าย จังหวัดระยอง รุ่นแรก บล็อกนิยม “บ้านใข้”
โดย ดร.นภดล กรณ์ศิลป

  เหรียญหลักแสนปลายของเมืองระยอง และเป็นเหรียญหลักของวงการนักสะสมเหรียญเกจิอาจารย์ของประเทศ ทั้งยังเป็นเหรียญที่จัดอยู่ในระดับ Very Rare Items อีกเหรียญหนึ่งที่จะขอนำเสนอในบทความนี้ เหรียญนั้นก็คือ เหรียญหลวงพ่อวงศ์ วัดบ้านค่าย (หรือ วัดไชยชุมพลในอดีต) ตำบลบ้านค่าย อำเภอบ้านค่าย จังหวัดระยอง เหรียญอันดับหนึ่งของจังหวัดระยองที่เล่นหากันมาตั้งแต่หลวงปู่ทิม แห่งวัดละหารไร่ยังไม่มีชื่อเสียงโด่งดังเลยครับ

  ประวัติโดยย่อของหลวงพ่อวงศ์ แห่งวัดบ้านค่าย ตำบลบ้านค่าย อำเภอบ้านค่าย จังหวัดระยอง มีดังต่อไปนี้ครับ หลวงพ่อวงศ์มีนามเดิมก่อนบรรพชาว่า วงศ์ วงศ์พิทักษ์ เกิดที่บ้านหนองตาเสี่ยง ตำบลหนองละลอก อำเภอบ้านค่าย จังหวัดระยอง เมื่อวันพฤหัสบดี เดือน 9 ปีมะเส็ง พ.ศ.2400 บิดาชื่อน้อย มารดาชื่อเอี่ยม มีพี่น้องร่วมบิดา มารดา ทั้งหมด 9 ท่าน โดยท่านเป็นบุตรคนที่สี่ ในวัยเด็กท่านขยันทำนาช่วยครอบครัวซึ่งบิดาของท่านได้ตายจากไปตั้งแต่ท่านยังอยู่ในวัยเด็ก ครั้นพอถึงวัยที่เหมาะกับการอุปสมบทท่านจึงได้บรรพชาที่วัดบ้านค่าย ในปี พ.ศ.2423 โดยในขณะนั้นท่านมีอายุ 24 ปี พระอุปัชฌาย์ของท่าน คือ หลวงปู่สังข์เฒ่า ผู้สร้างวัดละหารไร่ และเป็นเกจิอาจารย์ที่มีอาคมแก่กล้าของจังหวัดระยอง ส่วนพระกรรมาจารย์ คือ หลวงพ่อดี แห่งวัดบ้านค่าย และพระอนุสาวนาจารย์ คือ หลวงพ่อห่วง แห่งวัดหนองกระบอก เมื่อบรรพชาแล้วท่านได้จำพรรษาอยู่ที่วัดบ้านค่ายเรื่อยมา จนกระทั่งปี พ.ศ.2433 ท่านมีพรรษาที่สิบ พระอาจารย์ดี ซึ่งเป็นเจ้าอาวาสวัดบ้านค่าย ได้มรณภาพลง พระยาศรีสมุทรโภคโชคชัยชิตสงคราม ผู้ว่าราชการจังหวัดระยองในขณะนั้นได้มอบหมายให้หลวงพ่อวงศ์ เป็นผู้ดูแลวัดบ้านค่าย จากนั้นต่อมาพระครูสมุทรสมานคุณ เจ้าคณะจังหวัดระยองในสมัยนั้นได้แต่งตั้งหลวงพ่อวงศ์ ให้เป็นเจ้าอธิการวัดบ้านค่าย มีอำนาจหน้าที่ในการปกครองดูแลวัดบ้านค่ายโดยสมบูรณ์ ในปี พ.ศ.2446 หลวงพ่อมีอายุ 46 ปี พรรษาที่ 24 ท่านได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะแขวง อำเภอบ้านค่าย โดยไม่เต็มใจในการรับตำแหน่งสักเพียงใด เพราะท่านเป็นพระที่รักสันโดษ ถือได้ว่าหลวงพ่อวงศ์เป็นเจ้าคณะแขวง อำเภอบ้านค่ายเป็นองค์แรก จนกระทั่งในปี พ.ศ.2461 หลวงพ่อได้รับตราตั้งเป็นพระอุปัชฌาย์ ถัดมาในปี พ.ศ.2472 หลวงพ่อได้รับพระราชทานสัญญาบัตรสมณศักดิ์ เป็นที่ พระครูวิจิตรธรรมานุวัฒน์ ท่านได้ตรากตรำทำงานในสมณเพศของท่านอย่างเต็มที่ จนกระทั่งในบั้นปลายชีวิตของท่าน ท่านได้กล่าวถึงเรื่องการมรณภาพของท่านอยู่เนืองๆ และได้มอบหมายภาระต่างๆ เหมือนกับท่านจะรู้วันมรณภาพของท่านเอง และในปี พ.ศ.2483 หลวงพ่อก็จากไปอย่างสงบ รวมสิริอายุได้ 83 ปี พรรษาที่ 59

  ในแง่ความนิยมและมูลค่าในการสะสม เหรียญรูปเหมือนหลวงพ่อวงศ์ วัดบ้านค่าย จังหวัดระยอง รุ่นแรก บล็อกนิยม “บ้านใข้” นั้น เนื่องจากเป็นเหรียญเก่า เหรียญขลัง และโด่งดังมาช้านานของเมืองระยอง กล่าวคือสร้างในช่วงปี พ.ศ.2472 - 2477 (ท่านได้รับสมณศักดิ์พระครูวิจิตรธรรมานุวัฒน์ในปี 2472) โดยบางตำราบันทึกว่าสร้างในปี พ.ศ.2477 ในคราวสร้างอาคารโรงเรียนวัดบ้านค่าย เหรียญในยุคดังกล่าว หากผลิตออกมาเป็นรูปทรงเสมาแล้วนั้น มักจะเป็นเหรียญปั๊มข้างเลื่อย ซึ่งเหรียญหลวงพ่อวงศ์ บล็อกบ้านใข้นี้ก็เป็นเช่นเดียวกัน นอกจากนี้ในยุคนั้นการแกะบล็อกก็ยังเป็นการแกะแบบนูนต่ำ (Low Relief) รวมถึงวัสดุที่ใช้ในการทำเหรียญก็คือ เนื้ออัลปาก้า ซึ่งมีความแข็งค่อนข้างมาก อันทำให้ความคมชัดของตัวอักษรและเส้นสายลายยันต์บางครั้งจะติดไม่ชัดเจน อย่างไรก็ตามการพิจารณาเก๊-แท้ ยังคงยึดมาตรฐานในการดูเหรียญปั๊มข้างเลื่อยอยู่เช่นเดิม (อาทิเช่น พิมพ์ทรง ความคมชัดและธรรมชาติของเหรียญปั๊ม รวมถึงความเป็นธรรมชาติของรอยเลื่อยบริเวณขอบเหรียญ) ยิ่งไปกว่านั้นเนื่องจากเหรียญหลวงพ่อวงศ์ บล็อกบ้านใข้ นี้สร้างด้วยเนื้ออัลปาก้า ดังนั้นธรรมชาติความเก่าของอัลปาก้าในยุคก่อนปี พ.ศ. 2480 (80 กว่าปีมาแล้ว - อ้างอิงถึงปี พ.ศ. 2563) ช่วยทำให้การดูเหรียญเก๊-แท้ โดยอาศัยความเก่าของวัสดุอัลปาก้าเป็นปัจจัยร่วมสามารถทำได้ง่ายขึ้นอีกด้วยโดยเฉพาะเหรียญที่อยู่ในสภาพใช้มาบ้างนั่นเอง

   เหรียญหลวงพ่อวงศ์ วัดบ้านค่าย พิมพ์นิยม บล็อก”บ้านใข้” เนื้ออัลปาก้า (สภาพเหรียญดังเหรียญในบทความทั้งสองเหรียญ) มีมูลค่าการสะสมในปัจจุบันอยู่ที่หลักแสนปลาย แต่หากสภาพสวยแชมป์และนักสะสมมีความฟิตเพียงพอ ในอนาคตน่าจะเขยิบขึ้นหลักล้านได้ไม่ยาก หากพิจารณาถึงความสวยแชมป์ และความหายากเทียบกับเหรียญเกจิอาจารย์ดังๆ ของจังหวัดอื่นน่ะครับ อย่างไรก็ตามขอให้คำแนะนำกับนักสะสมทุกท่านนะครับ เหรียญหลัก เหรียญขลังและโด่งดัง ในปัจจุบันต้องพิจารณาอย่างถ้วนถี่ที่สุดก่อนจะจ่ายเงินนะครับ เพราะไม่เช่นนั้น “บ้านใข้ อาจจะพาเราเป็นไข้” ได้นะครับทุกท่าน